İNSAN VE İSLAM
Bir Anlama Çabası
Bu eser, “İnsan kimdir? ve “İslâm nedir?” sorularına anlam boyutunu önceleyerek cevap bulmayı, başta gençler olmak üzere sorgulayan, anlama gayreti içinde olan herkesin İslam’ı ana hatları ile doğru anlamasına, insanın neye inandığını bilmesine, hangi ibadeti niçin yaptığının farkında olmasına katkıda bulunmayı amaçlamaktadır.
|
İman ve İmanı Oluşturan Unsurları Nasıl Anlayalım ve Nasıl Öğretelim? İslam, kendini ve varlığı tanıma, Rabbini bilme ve hayatı anlamlandırma temellerine dayanan, hayatın bütün yönlerini ve renklerini kuşatan bir yaşam biçimidir. İslam insana, varlığı tanıma ve hayatı anlamlandırma çabasını iman dediğimiz Allah’a bağlılık ve onunla iletişim kurma noktasında temellendirmesini önerir. Bu bağlamda iman, insanın bütün eylemlerinin Allah katında değer bulmasının bir ölçütü olarak kabul edilir. İman, sadece Allah’a inanmak veya ona bağlılık ile ilgili bir kavram değildir; kapsamı çok daha geniştir. İslam öğretisinde iman, “İmanın Şartları” veya “İslam İnanç Esasları” olarak ifade edilen ve geleneksel anlayışa göre; Allah, melek, kitap, peygamber, ahret ve kaderden oluşan altı unsura bir bütün olarak, gönülden ve kesin olarak inanmayı ifade eder. Peki, “İmanın Şartları” veya “İslam İnanç Esasları” olarak bilinen bu unsurlar nasıl anlaşılmalı ve anlamlandırılmalıdır? Biz bu yazıda imanın şartları olarak bilinen unsurların kapsam ve içeriğinin asgari düzeyde nasıl olması gerektiğini bazı yönlerden geleneksel anlatımdan biraz farklı olarak ifade etmeye çalışacağız. 1. ALLAH’A İMAN a) Allah’ın varlığına ve bir olduğuna iman: Buna tevhit denir. Tevhit sadece Allah’ı birlemek değildir. Tevhit, Allah’tan başka ilah olmadığına, bütün evreni ve varlıkları yaratan, düzenleyen ve yöneten üstün bir güç olduğuna kesin olarak inanmak ve O’nun varlık üzerindeki hâkimiyetini kabul etmek demektir. b) Allah’ın niteliklerine iman: Allah kendini bize Kur’an’da Esma-i Hüsna ile tanıtmıştır. O bize kendini nasıl tanıtmışsa biz O’na öyle inanırız. Esma-i Hüsna Allah’ın güzel isimlerini yani özelliklerini/niteliklerini bize anlatır. Allah’a iman aynı zamanda en güzel niteliklerin ve mükemmelliklerin O’na ait olduğunu bilmek ve kabul etmektir.
2. MELEKLERE İMAN a) Meleklere iman, nasıl duyu organlarıyla algılayabildiğimiz varlıkları Allah’ın yarattığına inanıyorsak, aynı şekilde O’nun duyu organlarımızla algılayamadığımız gaybi varlıklar da yarattığına inanmaktır. b) Meleklerin belli özellikleri vardır. Bu özellikler niteliksel ve soyuttur, onlara bir biçim tanımlanamaz. Kur’an bize meleklerin insan dostu olduklarını, cinsiyetleri olmadığını ve yemek içmek gibi ihtiyaçlarının bulunmadığını haber verir, biz de böyle olduklarını kabul ederiz. c) Meleklere iman, onların bazı görevleri olduğunu ve bu görevleri tamamen Allah’ın kontrolünde yerine getirdiklerine inanmaktır.
3. KİTAPLARA İMAN a) Kitaplara iman, Allah’ın insana yol gösterici vahiyler gönderdiğini, insana söyleyecek sözü olduğunu kabul etmek demektir. b) Kitaplara iman, bütün kutsal kitapların özgün hallerinin vahiy yoluyla Allah tarafından peygamberlere bildirildiğini kabul etmektir. c) Kitaplara iman, kutsal kitapların özgün hallerinin ihtiva ettiği içeriğin, bilgilerin dosdoğru ve hatasız olduğuna iman etmek demektir.
4. PEYGAMBERLERE İMAN a) Allah’ın âdemoğlunun içinden seçtiği bazı insanlara, içinde yaşadıkları topluma tebliğ etmek ve onları uyarmak amacıyla bilgi ve kurallar vahyettiğini kabul etmektir. b) Peygamberlere iman, onların seçkin kişiler olduğunu, uyarıcı görevleri olduğunu ve insanlara yaşam örneği olduklarını kabul etmektir.
5. AHİRETE İMAN a) Ahirete iman, ölümden sonraki hayatın varlığından, dünyada yapılan bütün eylemlerin bir karşılık bulacağından hiç şüphe etmemektir. b) Ahirete iman; kıyametin kopacağına, yeniden dirilmeye, mahşerde toplanıp hesap vermeye ve bu hesaba göre cennet veya cehennemde yeni bir hayat yaşayacağına inanmaktır. c) Ahirete iman, her an ona inanıyormuş gibi yaşanması gerektiğini kabul ve beyan etmektir.
6. KADERE İMAN a) Kadere iman, Allah’ın bütün varlıkları bir ölçüye göre yarattığına, onlar için kanunlar koyduğuna ve evreni bu ölçü ve kanunlarla denge ve düzen içinde yine O’nun yönettiğine inanmaktır. b) Kadere iman; insan iradesine bıraktıkları dışında her şeyi Allah’ın külli iradesi ile kararlaştırdığını kabul etmektir. c) Kadere iman, insana verilen iradenin, aynı zamanda ona bir sorumluluk yüklediğini kabul etmek, gücünün yettiği her konuda her zaman ve her yerde mücadele etmesi gerektiğini, gücünün yetmediği yerlerde Allah’a inanıp güvenmesi gerektiğini kabul etmek demektir. 13.12.2015 Muhammet YILMAZ Eğitimci-Yazar |
