Sosyalleşme ve Hayata Hazırlama Bağlamında

Sınıfta Günceli Konuşmak[1]

       Eğitimin temel amacı çocuğu hayata hazırlamak ve sosyalleşerek topluma değer katabilecek donanımlara sahip olmasını sağlamaktır.  Eğitim sistemlerinin başarısı da bu amacı gerçekleştirme düzeyleri ile ölçülür. Salt teorik öğretim etkinlikleri ile çocuk hayata hazırlanamaz. Çocuğu hayata hazırlamak için eğitim süreçlerinin hayatla bağ kurularak gerçekleştirilmesi gerekir. Eğitimde hayatla bağ kurmanın yollarından biri de sınıfta günceli konuşmaktır.

       Öğretmen güncel konuları, sınıfta ders konuları ile bağlantılı hale getirerek kullanabilir. Ama ders konuları ile bağlantısı olmasa da öğrencilerin hayatta neler olup bittiğinin farkında olmaları ve anlamalarına yönelik olarak dersin bir bölümünde gündeme getirerek de kullanabilir. Birincisi eğitimin özüne daha uygun olmakla birlikte bu her zaman mümkün olmadığı için bir amaca yönelik olarak ikinci yol da tercih edilebilir.

       Sınıfta Günceli Konuşmanın Yararları

    Öğrenciler gerçek hayattan örneklerle desteklenen ve bununla iç içe öğrenme etkinliklerinden daha fazla yararlanırlar. Çünkü ders konusu ile ilişkilendirilmiş güncel konuları gündeme getirmenin öğrenmeyi hızlandırıcı, keyifli ve kalıcı hale getirici etkisi vardır.

     Günceli konuşmak öğrencilerin düşünce ve duygularını, kendilerini ifade edebilme becerilerini geliştirmektedir. Sınıfta günceli konuşmak eğer düzenli yapılırsa öğrencilerin bilgi ve kültürlerini geliştirmelerine yardımcı olur.

      Çocukların sokak ağızı ile konuşma alışkanlığı edinmeleri çok kolaydır. Bu sorunu aşmanın bir yolu da sınıfta uygun bir üslupla öğrencilere konuşma eğitimi vermektir. Günceli konuşmak da bu konuda öğretmenin en etkili yardımcısıdır.

    Sınıfta günceli konuşmanın öğrencilerin içinde yaşadıkları toplumda ve dünyada olup bitenleri takip etmelerini teşvik edici bir yönü vardır. Günceli konuşmanın adet haline geldiği sınıflardaki öğrenciler, derslerde bir şeyler söyleyebilmek için medyadan haberleri takip etmek isteyeceklerdir. Bu da öğrencilerde sosyal olaylara duyarlılığı artırmak açısından önemlidir.

    Sınıfta günceli konuşmak öğretmenin yöntem ve tekniklerini zenginleştirmesi açısından bir fırsattır. Davranış kazandırmaya yönelik yöntemlerin en etkili olanlarından biri de örnek olay incelemesidir. Öğretmen güncel olaylardan öğrencilerin ilgisini çekebilecek ve konu ile ilgili olanları belirleyerek örnek olay incelemesi yapabilir. Bu yöntem “örnek fotoğraf incelemesi”, “örnek film incelemesi”, örnek haber incelemesi” gibi farklı şekillerde de yapılabilir.

   Sınıfta günceli konuşmak sınıf yönetimini kolaylaştıran bir unsurdur. İstenmeyen davranışlara karşı geliştirilebilecek stratejilerden biri de sınıfta güncel konulara yer vermedir. İstenmeyen davranışların en önemli sebeplerinden biri öğrencinin derse ilgi göstermemesinden kaynaklanan “boş kalma” durumudur. Yapacak bir şeyi olmayan öğrencilerin istenmeyen davranışlarda bulunması kaçınılmazdır. Bu sebeple öğrencilerin derse veya konuya motive edilmesi gerekir. Güncel konular da öğrencinin derse motive olmasını ve derse katılmasını sağlar.

     Güncel örnekler öğrencinin konuyu daha kolay anlamasını ve öğrenmenin kalıcı olmasını sağlar. Öğrenci henüz yaşanmış olan, kendisini, ailesini veya arkadaşlarını ilgilendiren konularla daha kolay anlar, anladıklarını olayla birlikte belleğine kaydedeceği için öğrendiklerini daha sonra hatırlaması da kolay olur.

     Öğretmenler Günceli Konuşmakta mıdır?

    Öğretmenlerin çoğunluğu sınıfta güncel olaylardan bahsederek öğrencilerle ilişkilerini ve dersi zenginleştirmeyi; konuları yetiştiremeyecekleri, sınıfa hakim olamayacakları endişesiyle düşünmemektedirler. Yapılan bir araştırmada “Ders sırasında yeri geldiğinde güncel olaylardan söz eder misiniz?” sorusuna öğretmenlerden % 36’sı evet, % 64’ü ise hayır cevabını vermişlerdir.[2]

   Araştırmada öğretmenler sınıfta güncel olaylardan bahsetmemelerini şu gerekçelere bağlamışlardır: “…Konuları yetiştiremiyorum, dikkat dağıtmamak için de girmiyorum güncel olaylara.”; “… İyi sınıflarda bahsederim; çünkü toparlayabiliyorum; ama diğerlerinde hayır….” ; “…. Çünkü hemen söz almadan konuşmaya başlıyorlar…” ; “… Ben konularımı ancak yetiştiriyorum. Zaten sınıf çabuk dağılıyor, pek girmiyorum güncel olaylara…” ; “Güncel olayları pek tartışamıyoruz, özellikle yaramaz sınıflarda dikkat çabuk dağılıyor. Gündemi konuştuktan sonra sınıfı derse döndürmek zor oluyor, dikkati toplayamıyoruz.” ; “…Sınıflar çok kalabalık, çok gürültü oluyor.”

     Aynı araştırmada Öğretmenlerin %36’sı ise ders esnasında yeri geldikçe güncel olaylardan söz ettiklerini belirtmişlerdir. Bu durumu şöyle açıklamaktadırlar; “…Yeri geldikçe, çok da konuyu dağıtmamak gerekir…”; “… Güncel olaylardan bahsederim, takip etmek lazım gündemi …” ; “…Özellikle TV programlarından, haberlerden falan konuşuruz. Bu çocukların sosyal yönünü de geliştiriyor…”

   Başka bir araştırma özellikle sosyal bilgiler öğretmenlerinin hayata hazırlayıcı nitelikte günceli sınıfa taşıdıklarına dair örnekler vermektedir. Buna göre; Sosyal bilgiler öğretmenlerinin gezi yoluyla tarih ve coğrafya konularında, uzman kişilerden bilgi alma ve görüşme yapma yoluyla yerel yönetimler ve meslekler konularında, yakın çevreden ya da güncel olaylardan yararlanarak da çevre konuları ve yardımlaşma konularında sınıf dışı öğrenmeden yararlandıkları tespit edilmiştir.[3]

    Öğretmenlerin çoğunluğu sınıfta güncel olaylardan bahsederek öğrencilerle ilişkilerini ve dersi zenginleştirmeyi; konuları yetiştiremeyecekleri, sınıfa hâkim olamayacakları endişesiyle düşünmemektedirler. Oysa tam tersine sınıfta günceli konuşmak bu sorunların aşılmasına yardımcı olabilecek bir etkiye sahiptir. Bu sorunların çoğu öğretmenlerin liderlik yeterlilikleri ile ilgilidir. Liderlik becerilerini geliştirmiş öğretmenlerin çoğu bu sorunları rahatlıkla aşabilirler.

     Günceli Konuşmanın Sınırları:

   Sınıfta günceli konuşmanın bazı faydaları olmakla birlikte sakıncaları da vardır. Öğretmenin sınıfta her şeyi konuşması veya gündeme getirip öğrencilerin konuşmasını sağlayıp tartıştırması uygun değildir. Özellikle toplumun hassasiyet gösterdiği değerlere açıkça ters düşen konular, güncel politik çekişmeler, kişiler veya grupları rencide edici ve şiddet içeren konular hakkında sınıfta konuşmak doğru değildir.

   Öğretmenlerin veya günceli konuşan öğrencilerin belli düşünce veya inançları kötülemesi, kaba ve alaycı konuşmalarla dışlaması öğrencilerin birbirlerine karşı kin ve nefret duyguları beslemesine sebep olabilir. Bu da barış açısından toplumun geleceğini tehdit eden en önemli sorundur. Bu sebeple sınıfta günceli konuşurken toplumsal barışa zarar verebilecek yaklaşımlardan uzak durulmalıdır.

Muhammet YILMAZ

Öğretmen/Eğitimci-Yazar

Twitter: https://twitter.com/muhammet_yilmaz